IDYROS ANTİK KENTİ HAKKINDA DEĞERLENDİRME RAPORU AÇIKLANDI
IDYROS ANTİK KENTİ HAKKINDA DEĞERLENDİRME RAPORU AÇIKLANDI
Antalya’nın Kemer ilçesinde yer alan Idyros Antik Kenti sınırları içindeki hazine arazisinde, ÇED raporu ve gerekli ruhsatlar alınmadan başlatıldığı belirtilen 900 yataklı otel inşası hakkında görüş ve kaygılarımızı kamuoyu ile paylaşma gereği doğmuştur.
Söz konusu 293.500 m² büyüklüğündeki sit ve orman alanı, ilk olarak 1969 yılında turizm amaçlı tahsis edilmiş, kullanım süresi 2018 yılında dolmuştur. Buna rağmen alanın yeniden turizme tahsis edileceği açıklanmış; ancak Antalya Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu'nun 23.12.2022/15061 sayılı kararı, bölgede yer alan sit alanlarının yeniden değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamış ve tüm mevcut planları durdurmuştur.
Bu karara rağmen Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Antalya İl Müdürlüğü, uyarıları dikkate almaksızın 22.03.2023 tarihinde 1086 parsel için Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı değişikliklerini askıya çıkarıp onaylamış, ardından Nisan 2023’te alanı 49 yıllığına özel bir şirkete tahsis etmiştir.
1. Arkeolojik Açıdan Değerlendirme ve Bulgular
Idyros Antik Kenti, Pamphylia ve Likya sınırında, doğusunda Attaleia, batısında Phaselis bulunan önemli bir antik liman yerleşimidir. Kentte birbiriyle bağlantılı Klasik, Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerine ait kalıntılar tespit edilmiştir:
1976–1977 kazılarında Bizans Dönemi nekropolü ortaya çıkarılmıştır.
2017’den bu yana sürdürülen kazılar özellikle Bizans mozaikli kilise ve çevresine odaklanmıştır.
Roma dönemine tarihlenen antik köprü, doğu yakasında kentin devam ettiğini göstermektedir.
Doğu yakasında (otel inşaatının planlandığı alanda) yapılan kazılar, çok sayıda arkeolojik buluntuya işaret etmektedir.
Çalış Kalesi, Helenistik dönem sur duvarları ve 5.000 m²’lik iç alanıyla bölgenin askeri-topografik önemini göstermektedir.
Yerel halkın aktarımlarına göre, inşaat çalışmaları sırasında ormanlık bölgede çok sayıda seramik ve arkeolojik buluntu gözlenmiştir.
I. Dünya Savaşı dönemine ait Ertuğrul Tabyası, bölgenin yakın tarih açısından da stratejik önem taşıdığını göstermektedir.
Bütün bu veriler, Idyros Antik Kenti hinterlandının kesintisiz bir yerleşim alanı olduğunu ve kapsamlı bilimsel araştırmalar yapılması gerektiğini ortaya koymaktadır.
Ne var ki 2017’den bu yana gerçekleşen kazı çalışmalarına ait raporların yayınlanmamış olması, bilimsel şeffaflık ve koruma süreçleri açısından önemli bir eksiklik yaratmaktadır.
2. Kültürel Miras Politikaları Açısından Değerlendirme
1969’dan kalma turizm tahsisi modelinin bugün aynen uygulanması, günümüz kültürel miras politikalarının çok gerisinde ve ciddi riskler barındıran bir yaklaşımdır.
Ülkemiz 1970’lerden itibaren kültürel mirasın korunması konusunda önemli ilerlemeler kaydetmiştir:
1971 – Kültür Bakanlığı’nın kuruluşu
1980 Anayasası 63. madde – Devlete kültürel mirası koruma görevi yüklenmiştir
1983 – 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasası
Venedik Tüzüğü ve UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi gibi uluslararası taahhütler
Bu gelişmeler ışığında yapılması gereken; eski kiralama modelini sürdürmek değil, “Koruma Amaçlı Kazı ve Bilimsel Araştırmaların” başlatılması, alanın bütüncül bir bakışla değerlendirilmesidir.
Taleplerimiz
Idyros Antik Kenti’nin bulunduğu 293.500 m²’lik alanın tek parça hâlinde 1. derece arkeolojik sit alanı olarak tescil edilmesi,
Devlet ve ilgili kurumlar tarafından alanın kamusal yarar doğrultusunda korunması,
Antalya Kültür Varlıkları Koruma Kurulu’nun durdurma kararına rağmen başlatıldığı belirtilen 900 yataklı otel inşaatının acilen durdurulması,
Bölgedeki bilimsel kazıların şeffaf bir şekilde yürütülmesi ve sonuçlarının yayınlanması,
Geri dönüşü olmayan tahribatların önüne geçmek için ivedilikle koruma odaklı planlama yapılması.
Sonuç
Idyros Antik Kenti, yalnızca Kemer için değil, Pamphylia ve Likya tarihinin bütüncül anlaşılması için kritik öneme sahip bir bölgedir. Bu alanın korunması, geçmişe olduğu kadar gelecek kuşaklara karşı da sorumluluğumuzdur.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.
Arkeologlar Derneği Yönetim Kurulu
Web.tv
